Youtube Backround a play theih na YOUTUBE VANCED hman dan

                                      YOUTUBE Backround a Play theihna. YOUTUBE VANCED.

                                                                                                          - RDA PACHUAU
                                 



Awle Khawvel hi alo changkang ta hle mai!! Nupang, Thalai, Nu leh Pa te thleng in YOUTUBE tih tawngkam hi hrelo kan awm awm lo e. 
Hmuhnawm engkim awmna te pawh ti ila a diklo hran lovang. Thawnthu ngaihthlak nan te, hla ngaihthlak nan te leh thil dang dang ah kan hmang nasa ta hle mai a.
a bikin hla leh Story ngaihthlak nan kan hmang nasa leh zual awm e. Tun hma angin Phone ah hla kan Download in kan ngaithla ngai meuh ta lo a. Kan ngaih thlak duh hun ah YOUTUBE ami kan Play mai zel hlawm tawh tlangpui awm e.


Youtube ah hla emaw thawnthu(story) emaw i ngaihthlak in i Phone a eng reng thin a, Battery a heh in, tum loh deuh a han khawi/tawk palh in a sawn daih zel a. hemi a i harsat na sukiang tur in he youtube vanced hi lo hmang ve ta che.




                                                           * A that na te *

                          1. I youtube neihsa( chhawm sa) kha paih angai lo, a ti buai lo.
                                         2. Youtube a thil i play laiin i phone i hmet thim thei, hei hian nasa                                                    takin i battery in drain chak tur a veng.
                                         3. Youtube panngai nen danglamna a awmlo. Youtube a i search                                                           hmuh ang zawng zawng te, Related zawng zawng te a in ang vek.
                             

 Henglo pawh hi tam tak a awm a, sawi vek kher lo ang.


A hman dan -   1. A hmasa in Youtube vanced hi download la.
                          2. I download a zawh velah Install rawh.( I phone ah Unknown Source ON angaih chuan SETTING > SECURITY > UNKNOWN SOURCE> ON).
                          3. I install zawh ah chuan i hmang thei tawh ani. i thil duh zawng i play anga, i Phone pawh hmet thim tawp la a tawp lo ang. i Phone HOME Button i hmeh chuan Popup windows ang deuh in a awm anga. Application dang i duh duh i khawih kual pah thei.( whatsapp, Facebook. etc.)


Downlaod dan - "A hman dan" tih a Youtube Vanced tih khi Click/hmet rawh. ti chuan Download Link a a hruai lut ang che.

Khi Link ami khi i Download theih loh chuan He tah hian lut rawh,

I Download thei a i Install thei loh chuan emaw i hman theih loh chuan Hei hi Download  rawh.


Youtube vanced hmang hian Videos te i Like a, I subscribe te i duh dawn chuan  MICROG(11mb) hi angai a, Download la install rawh. Tichuan i google account i SIGNIN  anga Youtube Vanced atang in i duh duh i like anga, i Chanel Subscribe duh i Subscribe anga, Chanel i neih ve pawh in i Mangae thei vek bawk ang.


Hriat thiam loh leh tih theih loh emaw i neih chuan Comment Box lam ah hian min zawt mai dawn nia. i thiante he Post link hi share ve ta che......

                 (Security Note: Mahni Website ah copy chhawn phal anilo. Copy dawn chuan Source dah tur)



Learn more »

Phone flash dan(mediatek)

Awle a hmasa in i phone a in ON chhuak zolo emaw, a tang emaw, amuang emaw, adwere emaw vanga i Flash duh anih chuan He tutorial hi chhiar la, Hriat thiamloh emaw ineih chuan comment lamah i zawt fiah thei reng ani.

A hmasa in he tuturial hian MediaTek chipset hmang phone flash dan kan kan sawi dawn a, i phone kha MediaTek chipset hmang ani ngei em tih chian hmasa ang che.








    1. A hmasa ber ah chuan Sp flashtool download la. zip fille anih chuan extract rawh, (rom i download chhungah khan awmtel nghal thin tho).

   2. I phone flash tur kha amodel chiang la,  a Rom download rawh le(googe ah i phone model hming bakhah stock rom i chhutel anga i search dawn nia. e.g. gioneep5w stock ROm  tiin.

  3. I download zawh tawh chuan Extract la(rom.zip then khataah chuan Sp Flashtool an dah tel nghal thin)

 4. I stock Rom i extract zawh ah DRIVER kha install la.

5. I install zawh chuan FLASHTOOL.exe  kha hawng rawh le, Tichuan  scatter loading tihah khan click la . I Rom i Extract na folder ah khan lut la SCATTER file kha va select rawh le.

6. A in Load zawh chuan DOWNLOAD tih ah khan i click ang.

7. I phone chu Battery phawi thei anih chuaan Phawila,  USB cable ah vit lutla volume + leh power hmet la, A rawn DETECT anga, arawn kal anga 100% anih thleng inghak an..... GREEN RING ah DOWNLOAH OK tuih a inziah huanah I phone chu phawila, T chuan I FLASH ZO TA......
Learn more »

Hnarthi











HNARTHI



Hnarthi (Nosebleed/Epistaxis)

Hnarah hian thisen zam tam tak a inzam tuak a, a awmna hi hmai langsar lai, engemaw hleka chut palh awlna hmun a lo ni bawk nen, tih thi mai hi thil awl tak a ni. Hnar thi tam zawk hi chu ho te, harsa lo taka reh leh mai thei a nih laiin a then chu a nasa thei hle thung. Hnar thi hi thlasik lai leh khawro hun laiin a tam duh bik.
Hnarthi chhan :
Tam tak a awm thei, hengte hi a langsar zualte an ni :
  • Infection
  • Inhliam leh hnapkhir kheuh
  • Hritlang (Allergic & non-allergic Rhinitis)
  • Thisen sang (High blood pressure)
  • Damdawi thenkhat hmanin (anticoagulant, aspirin etc)
  • Zu ngawl vei (alcohol abuse)
  • Cancer leh hnara chawr/bawk awm
  • Pianken thisen dik lo (inherited bleeding problem)
  • Naupai lain
Hnarthi chu engtinnge kan tihreh ang?
Hnarthi tam zawk hi chu doctor pan kher ngai lovin mahnia tihreh theih a ni, hetiangin:-
  • Hnar nem(soft part of nose) chin zawng huamin kutzungpui leh zungchalin hmehpin tlat tur, i kut khan hnar kha hmai ruhah nem bet tlat bawk ang che.
  • He tih lai hian kun deuh titihin awm tur a ni a, hrawk lama thisen kal a awm chuan lem lovin chhakchhuah zel tur.
  • Minit nga i nem hnuah thlah la, a la thi cheu a nih chuan a ngai angin ti nawn leh rawh.
  • Vur towel-a fun, hnar leh biang vel deh nana hman a tha bawk.
  • Hnarthi a reh hnuah muzal lovin, thu-mu chungin chawlh hahdam rih tur.

Hnarthi nawn sek loh nan engtia inven tur nge?
  • Hnaphnit fimkhur tur
  • Hnar kheuh/hawlh loh tur
  • Daikal leh zunin san vak loh tur
  • Hahchhiau laiin ka an tur
  • Kunin thilrit la suh
  • I lu kha i lung aia sangah awmtir hram hram ang che
  • Mei zuk loh tur
  • Chaw nem leh dai ei la, thil sa lam chu hnar thi hnu darker 24 chhung chu engmah in loh tur.
  • Thisen khangna tibuai thei damdawi (aspirin, ibuprofen, warfarin etc) ei miah loh tur.
  • Hnarkaw chhung ro lutuk tur ven nan lubricating ointment (Neosporin oint. etc) hnawih thin a tha.

Eng hunah nge Doctor pan tur?

  • A chunga tih tur tih anga in tih hnu pawha a reh mai theih lohin
  • Hnarthi chu a chak viau a, thisen a chhuah hnem viau bawk chuan
  • Damlo chu a chauh viau a, tlusawp mai tur anga a awmin
  • Hnarthi bakah hmai leh lu-ah hliam dang a awm a, mitvai leh nikhaw hre lo-a an awmin.
  • Hnarthi bakah khawsik leh lu na a awm telin.
Learn more »

Narve thalo


PERIPHERAL NEUROPATHY

- Dr. C. Lalnunpuia

Mizote hi kan ram retheih vang te, Ei leh in/zuk leh hmuam kan insum loh vangte, kan damdawi ei huai lutuk vang te, kan natna kan enkawl mail oh vang leh chhan eng eng emaw avangin natna kan ngah em em mai a. Chung zingah chuan hriatna thazam chak lo (a bikin Peripheral Neuropathy) hi a tam ber chu a ni.  Thingtlang lamah a tam zual niin a hriat a, khawpuiah pawh a bang chuang lo. A lo awm chhan te, a enkawlna leh invenna lam te, a thlen theih thil tha lote leh Kan hriat atana tha thil thenkhat chauh kan tarlang ang.

Peripheral Neuropathy chu eng nge ni?

        Kan hriat angin kan taksa peng tin mai hi Hriatna thazam ropui lutukin a thlunzawm chuat mai a. Chu chu hlawm lian pui pui pahniha thenin Central Nervous System leh Peripheral Nervous System tiin an then a. Peripheral Nerve-te chuan taksa hmun hrang hrang atanga an thil hriatte chu thluak/spinal cord-ah thawnin thluak/spinal cord atangin thil tih dan tur pawh taksa hmun tina rang lutukin an keng kual a, Chung hriatna thazam zinga pakhat emaw, a aia tam emaw a khawloh chuan taksa peng hnathawh a buai ta thin a ni.

(img:524538507599118) 

Peripheral Neuropathy chi hrangte:

1)      Mononeuropathy : Engemaw avangin hriatna thazam pakhat bik chak lo a awm thin. E.g. carpal tunnel Syndrome, axillary nerve/ulnar nerve/radial nerve/peroneal nerve palsy, etc. A hriatna thazama tihpalh (injury) vang te, thisena chawmtu thisenzam dik lo vang te, hriatna thazama infection/inflammation awm vangte pawhin a awm thei. Computer-a rei tak thil chhu thin zingah te, taksa chak lohna avanga rei tak wheel chair-a thut ngai (continuous and repetitive motion) angah te pawh hian hetiang nerve chak lo hi a awm thei.  
Fig – Carpal tunnel Syndrome lo awm theih dan

 (img:524539050932397)
(img:524541817598787)

2)       Mononeuritis multicomplex : Hemi hi chu a chunga kan sawi Mononeuropathy ang deuh thova intanin, hun engemaw chen hnuah nerve dang chak lo a lo awm tel ve zel a, a rei deuh hnu phei chuan Polyneuropathy nen pawh thliar hran a har thin. A tlangpuiin a intan dan a rang a, na a awm tel deuh ngei bawk. Zunthlum nei zingah te, Phar (leprosy) leh HIV natna nei zingah te, natna thenkhat (polyarteritis nodosa/Rheumatoid arthritis/ SLE/Amyloidosis, etc) leh damdawi thenkhat vangin a awm duh bik.

3)       Polyneuropathy : Peripheral Neuropathy tam ber hi chu hetiang hi a ni. Peripheral nerve engemaw zat chu engemaw avangin an hnathawh a buai a, Chaw-mawlh (numbness), mu chur chur, khawih leh lum leh vawt pawh hre mang lo, na leh vung tihte thlengin a awm thei. Polyneuropathy zingah hlauhawm ber Guillain-Barre Syndrome thlengin a awm thei a ni. Zunthlum zingah te, Vitamin tlakchham vang te, zu leh damdawi thenkhat vang, etc. tein he natna nei hi Mizo zingah pawh kan tam hle a ni.

4)       Autonomic Neuropathy : Taksa chhung lam organ-te chawmtu hriatna thazam a chak loh chuan kawthalo, ek khal, zun leh ek control thei lo, mipat hmeichhiatna lama hniam, pum na, malabsorption leh BP hniam, etc. tihte a awm ve thei. Rei tak zunthlum lo nei tawhte zingah a tam zual.

5)       Neuritis : Hriatna thazam inflammation hi Neuritis an tih chu a ni mai a.  A hriatna thazam khawih chhiat azirin a lanchhuah dan pawh a inang vek lo. A then chu Na ngawt ngawt ang te, Na zawk zawk/uaih uaih ang te, chak lo leh chaw-mawlh ang te, che hleithei lo angte pawhin a langchhuak thei. A chhan tlangpuite chu : Pheikhawk ke artui sang bun nasat vang te, Infection (Awm vel natna, Phar natna, Lyme’s Disease, etc) vang te,  Zunthlum leh Diphtheria vang te,  Vitamin B1 leh B12 tlakchham vang te, Thyroid natna thenkhat leh cancer vang te, zu leh chhan dang eng eng emaw vangte a ni. Neuritis hi chi hrang hrang (multiple neuritis, Brachial neuritis, optic neuritis, vestibular neuritis, Cranial neuritis/Bell’s Palsy ) a awm leh a. Heng chu sawi thui lo ta ila.

A Chhan Tlangpuite:

Peripheral neuropathy lo awm chhan tlangpui leh kan rama a larzual nia langte kan sawi nual tawh a; heti hian chhinchhiah ila:

1)       Zunthlum : Zunthlum nei zinga zaa 50 hi chuan a lo rei deuh hnuah hriatna thazam tha lo an nei thin niin mithiamte chuan an sawi. Zunthlumin neuropathy a siam theih dan chu sawi thui lo mai ila. Eng emaw chen chu inven theih a ni.

2)       Vitamin tlakchham vang (Vitamin B12, folate)

3)       Zu (Alcohol)

4)       Awmvel natna (post-herpetic neuralgia)

5)       Rheumatoid arthritis leh SLE (autoimmune disease)

6)       HIV

7)       Toxin thenkhat (Rannung thahna hlo, arsenic, lead, mercury, etc)

8)       Cancer leh BP sang/Kaih/cancer/TB damdawi thenkhat (vincristine, metronidazole, phenytoin, nitrofurantoin, isoniazid, etc)

9)       Kal hnathawk tha lo (chronic renal failure)

10)   Inthlahchhawnna atangin

11)   Inhliam vangin

12)   Chhan hriat loh (idiopathic neuropathy)

13)   A dangte


A Lanchhuah Dan Tlangpuite :

Hriatna thazam tha lo hi a awmna hmun azir leh a thlentu azirin lanchhuah dan tam tak a awm thei a, Mizote zinga hetiang neite zinga a lo lanchhuah dan tam berte chu hetiang hi a ni:

1)       Mi tamzawkah chuan kut leh ke a chawmawlh a, khawih leh lum leh vawt hre mang lo khawp pawhin a chawmawlh thei. A mu chur chur a, a hik chur chur maithei bawk. Mi tam berin an insawisel tan dan a ni.

2)       Mi thenkhatah chuan a sa hum hum a, a na ngut ngut bawk. Kut leh ke hmawr te, taksa peng khawi lai emaw chauhte pawh a ni thei. Awmvel natna nei zingah pawh a awmna hmun azirin an sawiselna lai a dang thin.

3)       Kut leh ke chak lo/zawi tihte pawh a awm thin. Mi thenkhat phei chu kawrkilh han kilh that mai pawh harsa an tiin kea tawite an kal pawhin an chauin an ke a kham em em mai thin.

4)       Pum tha lo zingah te,  paitawihna lam sawisel nasaho zingah te,  ek khal leh kawthalo reng mai zingahte hian neuropathy nei an tam mai.

5)       Lung (heart) chawmtu hriatna zam a chak loh chuan thawhphut luhai kan tih ang chi te, nikhaw hre lova tluk maite pawh a awm ve thei. Mizoramah pawh Vitamin tlachham nasaho zingah hian Lung chak lo/lung vung/heart failure hmuh a ni zauh zauh bawk.

6)       Kut leh ke vung : Neuropathy avanga lung chak lo leh thisen zam tha lo zingah an tam zual niin a lang.  An chau sam em em a, thaw-hah, lungphu mumal lo, etc. tihte an insawisel a. Investigation han tih tak tak chuan neuropathy vanga hetiang nei hi an lo tam ve khawp mai. Neuropathy avanga kut/ke vung hi chhan (pathophysiology) dang a awm thei bawk.

7)       Mipat hmeichhiatna kawnga chak lo thlengin a awmtir ve thei. Serh khawng thei lo, chakna tlahniam, serh ro, etc. a awm ve thei tlat bawk.

8)       Engmah ti lo pawha kut leh ke thlan dup dup thinte zingah neuropathy nei an tam mai.

9)       Chauh hluah hluahna te, tihrawl na them thum (muscle cramps), kut leh ke sai hlek hlek (tremor/fasciculation) te,  hriatna thazam chak lo azirin kut/ke khawng, zung thei lo, ek khal/kawtha lo, etc. etc. a awm thei bawk.

10)   A dang dang pawh

Inenkawlna lam :

1)       A chhan a zirin a tih tur pawh a in ang lo. Neuropathy thlentu tihdam hi a tul hmasa ber.

2)       Zunthlum nei chuan control that tur.

3)       Zu-in mi leh zuk leh hmuam ti mi chuan nghei thei se.

4)       Tlakchham nei a nih chuan a tlakchham phuhruk tur ei leh in leh damdawite a tul angin daktawr rawn chunga ei tur

5)       A tul chuan zai (surgery) pawh a ngai mai thei

6)       Pheikhawk bun tur thlan thiam, fimkhur, insawizawi hriselna check-up that leh tihtheih tam tak a awm thei ang

7)       Damdawi ei tur chu a tul dan azirin Doctor rawn chunga ei tur a ni.


(Note: Doctor ka nihloh avang leh hemi lama hriat ka neihloh avangin Comment box lama in zawhna te ka chhang theilo. kan hlawk pui nan ti a, Mithiam te thuziak  dah chhawn mai ani e.)
Learn more »

Rannung seh Natna (scrub typhus)


                                                                                                                    source :hriselna Huang fb group


                                                                        RANNUNG SEH


He natna thlentu natna hrik hming chu Orienta tsutsugamushi a ni. Hrik chikhat Thromboculid Mites an tih in an pai in an ti darh thin (anophelene mosquito in Malaria hrik a pai ang in ). He HRIK hi hmun hnawng chirh cherh leh phulah te an awm duh bik.

     A NATNA LAN CHHUAH DAN TLANGPUI:-

       1) Fever (khawsik ), Headache ( luna ), Muscle Pain ( tihrawl na ), Cough (khuh ), leh Gastrointestinal symptoms (eg..kawthalo..)

       2) A natna a lo nasat hman chuan thiput vak (eg..hnar thi, internal bleeding, mitmu chhunga thi..etc0 leh Intravascular Coagulation ( thisen zam chhunga thisen khal ) te thlengin a thlen thei.

      3) HRIK in a sehna lai chu a sen vual tet thin,  La ( Spleenomegaly ) a ti lian vak thei a, tin THAL BAWK thlih thliah nghawng, zakhnuai, kap...ah a awm thei bawk.

     4) TIN HE NATNA (Scrub Typhus ) HIAN HIV HRIK PAI HO AH VIRAL LOAD A TI SANG VAK THEI BAWK

                       Khing a chunga ka rawn tarlan te i nei anih a ram/ hnim zingah te i awm tam (a bikin bawngchaw zawnga eizawngte ) anih chuan doctor rawn vat rawh.

    HRIATRENG TUR CHU HE NATNA HI TREATMENT PEK LOH CHUAN THIH PUI AWL EM EM A NI. Pneumonia, thluaka khawsikpui lut (encephalitis), lung na (myocarditis)..etc a thlen thei.

 A treatment lah hriat hma chuan ho te si....ie Tab. Doxycycline 100mg ...Tab. Chloramphenicol...Naupang leh raipuar ah Tab. Azithromycin....Tab. Clarithromycin...Tab. Roxythromycin....etc...damdawi lar tak2 leh tlawm te in a tih dam theih.....In hriat tlai chuan in chhan a har toh viau toh thin,
Learn more »

Naupang Ek khal


Naupang ek khal chhan tlangpuite:

1)      Mi thiamte chuan khawvel naupang zaa 20 vel lai hi ek khal vangin an buai thin niin an chhut a, puitling ang lo takin hmeichhia aiin mipa naupangah a tam zawk bawk. Chung zinga zaa 95 vel chu taksaa natna danglam bik awm vang a ni hran lo va, chhan hriat loh (idiopathic constipation) an ti mai.

2)      A chhan hriat theih zinga tam ber chu hun bi neia an ek loh vang leh an ei/in dik lo hi a ni. Naupang chu ek zawnga nuam lo (unpleasant event) a awm hian an ip ta daih thin a, ek an insum phah a, hei hian ek khal a siam sam hle a, a chhan tam ber pkhat niin mithiamte’n an sawi.

3)      Ei leh inah naupang kan duat tlang hle a, an ei chak/duh zawng apiang kan pek thin avang hian naupang lehzual deuhah phei chuan ril chak lo a awm sam em em.

4)      Naupang hlauhthawn nei rengte zingah ek khal hi a tam zual tih hriat a ni.

5)      Taksa lam hrisel lohna avangin a awm ve thei. Hei hi chu zaa 5 vel chauh a ni. e.g. Hirschsprung’s disease, hypo/hypercalcaemia, hypothyroidism, colonic stricture, anal stenosis, spinal cord abnormalities, etc.

Kan tih theihte:

1)      Diet control hian a tam ber chu a reh thei.

2)      Hun bi neiin inthiar hun siamsak theih ni se.

3)      Tui lam in tam turin fuih rawh. Tui pangngai an in theih loh pawhin Apple/fruit  juice lam (fiber tamna) in tam thei se.

4)      Bawnghnute leh bawnghnute atanga siam lam chi ei tam lo se. Naupang hrisel loh hlauh vanga Calcium leh damdawi dang pek vak thin pawh hian an ek a tikhal thei. Pum damdawi atan tia digestive enzymes lam pek pawh a tul hun a awm; an ni ang rualah chuan taksa mamawh tam tak hi chu an taksaa insiamchawp tur a ni. Kan supplement vak hian Siamtu rel dan  kan tibuai zawk thei.

5)      Thau (fat/cholesterol) tamna lam te, artui, butter, etc. ei tlem se, thlai lam leh thei lam (tomatoes, be lam, apple – a kawr telin, serthlum, etc.) ei tam zawk se.

6)      A zia awm mai loh chuan Damdawi, Daktawr rawna eitir theih a ni.

7)      Natna dang vang a nih loh chuan zia-awm ve mai tura ngaih a ni.

Doctor Rawn hun:
1)      An luak fo in
2)      Thang tha lo/ rihna sang thei lo
3)      Pumna fo
4)      Nau piang hlimah chuan darker 48 chhunga e lo
5)      Ek rawng dik lo/var hluak
6)      Zun lama harsatna – zun zawnga na, zun rawng duk (dark-colored urine) leh rimchhia.
7)      Mawng kaw (anus) bula pan/ulcer.



source:Hriselna huang fb


Learn more »

Naupang kawthalo/ Nausen kawthalo leh luak

By^Dr jeremy vpachuau. Hriselna huang fb


Tunlai nausen luak thut/ kawthalo thut an tam riau a, nu leh pa kan chiai chul thin...ka lo hmuh danah pawh nu fel tak chuan ORS a lo pe zel,a luak/kawthalo nasa lutuk pawh nise...A VAN FIN THLAK TEH RENG EM...I fa/ i nau/ i tu/ etc luak thut/kawthalo an lo nei palh a nih chuan, Tunlai a an damlohna en chuan ORS tluk a awm o...a luak nasa a nih chuan, damdawiin panpui mai tui...Doctor/nurse duty ten a tul ang an lo ti mai ang,,..

Tin, zirna a sang zel a, tunhma a luak damdawi atana ka chiu thin ..Inj. Maexeron hian kan pumpui leh rilte in zawmna lai a ti zau a, chu vangin Pumpui atangin, kan thil ei ril ah a tla hma a, chu chuan, Kawthalo a siam leh duh an ti......Luak ah chuan naupang an ni emaw Inj. Ondansetron an rih zawnga chhut in kan pe mai thin, a safe zawk.....

Nause/naupang chu engtin nge tui a tlachham (dehydrate ) tih kan hriat ang....

1) Naute/ naupang a awm hle2 thei lo
2) Awmze nei lo in a tap vak2 thin
3) A lu chhip a khuar dek phei chuan a dehydrate hle a ni..
4) A nu hnute tui hnek a ngaihsak lo..
5) A dehydrate viau chuan a dul vun han piai ila, a ngaia let mar leh mai turin a pangngai aiin hun a duh rei zawk...
6) Akut leh ke hmawr a vawt thler a, an thisen zam pawh hmuh a har..
7) Dehydration a nasat tawh chuan, an thawk a rang a, an marphu a rang a, a marphu kha feel a har bawk..
8) Darkar 24 chhunga an zun kha a tlem em2....300ml ( i.e 1ml/ kg/hour...eg, naupang kg 10 mi chuan 24 chhungin 240 ml a zun chhuah loh chuan, severe dehydration ah kan dah thei ang ) ai a tam tur a ni, a pangngaiah chuan..
9) A mitmeng a pual rem thei a nasat tawh chuan..
10) An nasat tawh phei chuan nikhaw hrelo hial in an lo kal thei..
11) An mitmu a thum lut kuk thei...etc...

A chunga kan han tarlan tak nelnual khi in fa/ nau/ tu te awm dan a nih chuan damdawiin pan pui vat tur.....

Hriatreng tur chu in naute a luak vak2 emaw kawthalo a nei nasa a nih chuan ORS pek hram tur, ei duh lovin chhak mahse tlem tal a lo lem theih hram chuan a tha reng2....chuan damdawiin in pan pui vat dawn nia.....
Learn more »

Irhfiak tih reh dan.



Irhfiak neih hian duh thu reng vang ni lovin ham (diaphragm) a tawm thut thut a, chuapa boruak a sawr chuah thut chu aw bawm (vocal cord) lo insawr zim bawk si karah chhuakin irhfiak ri awk awk a siam ta thin a ni. Irhfiak tam zawk hi chu thil ho te vang a nih laiin a then chu a pawi viau thei thung.


Irhfiak awmtir theitu te:
Thil hmanhmawh deuha eiin.
Thil ei/in hnem lu tukin.
Rilru hah leh vei riau neihin.
Damdawi thenkhat side effect a ni thei (eg. Diazepam, alprazolam, ondansetron etc.).
Thil rim na deuhin a siam thei bawk.
Ham (diaphragm) chawmtu thazam (vagus & phrenic nerves) a chiatin.
Natna thenkhat, thluak lam tha lo (stroke, meningitis, encephalitis, head injury & brain tumour), kal tha lo (kidney failure), thin thalo leh chuap lam natna thenkhatin an siam thei bawk.


Doctor rawn a tul kher em?
A tam zawkah chuan a tul kher lo. Hengah hian rawn a tha:
Darkar thum aia a rei chuan.
Mu thei lo khawpa mi a tihbuaiin.
Thil ei hlei thei lo khawpa mi a siamin.


Mahnia inenkawl dan (Self-care at home)


He tiang hian lo ti chin teh:
Thaw lovin han awm vang vang teh.
Tuisik in pawp pawp tur.
Rilru deng dawt khawpin tihder (surpise) tur.
Lei (tongue) pawh chuahsak a, chini thirfiante chanve vel an lei chung a chhungril thei ang berah dah tur. (Hei hi minit 2 hnuah vawi thum tal tihnawn tur).


Damdawia Enkawlna
Hei chu Doctor thiam-te tih tur a ni, mahnia lo inchawh ve ngawt chi a ni lo.
Heng damdawi-te hi an hmang thin, chlorpromazine, baclofen leh phenytoin.
A nasa-ah chuan Phrenic nerve kah zen (anaesthetic block to phrenic nerve) leh zai (surgical implantation of electrnic stimulator to vagus nerve) a tih theih bawk.


- By lalsiampara sailo hriselna huang fb group

Learn more »

Thingpui thatna leh thatloh na

By*Lalsiampara sailo

Zirmi (researchers) tam takin thingpui hi mihring taksaah eng ang chiahin nge hna a thawh tih hi an lo zir tawh thin a, an hmuhchhuah chu a inang tlangpui. A thatna tam tak a awm laiin that lohna pawh a nei ve. Tjingpui chang lo thil dang pawh, chaw thlengin thatna tam tak a awm, a tel loa kan awm theih lohte pawh an ni ang; mahse that lohna pawh a awm ve thei tho tih hriat tur. Taksa tana thil tha kan ngaihtuah hian kan hriat reng tur pawimawh tak chu eng chenah nge a thata/a that loh theih tih hi thliar thiam fo a ngai, a tawk chiah zela thil ei leh in hi taksain a ngeih ber. A tlem lutuk emaw a tam lutuk emaw chuan hriselnain a tuar thei thin. Thingpui chungchangah pawh hei hi a dik chiah mai.
Thingpui-ah hian eng thilte nge awm (chemical constituents)?
Thingpui-ah hian thil tam tak a awm a, Carbohydrate, fat leh protein te erawh a pai tel lo tluka ngaih a ni. Thingpui-a thil awm pawimawh zual te chu:
Alkaloids
Catechins
Phenolics (Polyphenols)
Tannins
Caffein
Theanine
ECGC
Flavonoids
Theophylline
Theobromine
Fluoride
Aluminium
Heng chemical-te hi taksa mamawh tak takte an ni hlawm. Heng zinga mi Catechins leh Flavonoids hi Anti-oxidant tha tak nia ngaih an ni. Hengte hi taksa tana tha, cancer hial pawh engemaw chen veng thei nia sawi a ni.
Thingpui thatna te
Zirmi (researchers)-te sawi danin thingpui hian thatna tam tak a nei:-
Thau lutuk tur a veng, green tea tha zuala ngaih a ni.
Anti- depressant tha tak a ni.
Thaw rimchhe tur a veng.
Green tea hi ‘Sun bunt’ damdawi tha tak a ni: hnawih mai tur.
Mi a ti harh vang a, rilru a tichak thei.
Taksa-in natna a dona khawl (immune system) a tichak.
Taksa chet vel dan (physical activity) a pui nasa hle.
Stroke laka taksa vengtu tha tak a ni.
Rul tur leh rannung tur (insect bite) a ti chhe/dal thei (antivenom property).
HIV-AIDS natna a tinep.
Lung leh thisen dawt hrisel nan a tangkai.
Cancer vennaa puitu tha tak a ni.
Zuntlum venna a pui.
Heng bak pawh hi thingpui thatna tam tak sawi tur a la awm.
Thingpui that lohna lam ve thung
Thingpuia awm fluoride hi ruhah a inchhekkhawl thei a, ruh chak lona chi khat ‘oteoflurosis’ siamin ruh a tliak sam.
Thluak lam natna chi khat ‘Alzheimer’s disease’ a thlen (induce) thei.
Thingpui in tam lutuk chuan aluminium toxicity a awm thei.
Chaw pai tawihna a tibuai thei (tannin effect).
Hmeichhe upa lam natna, ‘Premenstrual syndrome’ a tizual thei.
Zunkawng hnathawh a tibuai.
Muthilh theih lohna a thlen.
Kal-a lungte awm a siam thei.
Thingpui sa tak in thin leh thingpuia awm ‘tannins’ hian chawkawng cancer veina ‘risk’ a ti sang.
Thingpui hian ha a tibal (stain).
Heng thingpui that lohna tam zawk hi chu tam tak ina thleng thei chauh an ni.
Tlipna
A bul lama sawi tawh angin thingpui-ah hian taksa tana thil tha sawi sen loh a awm laiin thil tha lo pawh a awm ve tho tih hriat a, tam pui ni lo, a tawk chauha in thiam a ngai tih kan hriat a pawimawh. Khawl nuai (machine process) aiin kuta nuai/chil (thianghlimtaka tih a nih chuan) hi hrisel zawka ngaih a ni. Sa lutuka in hi a tha lo bawk.
Learn more »

Sinus natna chungchang




Mi thenkhatin ‘Sinus ka nei a’ an tih thenkhat hi i lo hre ve toh awm e.Hnap i ngah ve hrim2 anih hi,i lo ti ngawt ange an lawm vaklo ang .Enge Sinus kan tih fo chu a lo nih teh reng,a lo lanchhuah dan te,a inven dante leh a enkawl dante i lo bih chiang deuh teh ang u.Sinus tih tak hi chu mihring luruh a kawrawng (boruak awm theihna) ti ila a dik thei awm e.Sinus hi mitinin kan nei tihna a nih chu.Sinus hi vunte leh thisenzam lian lianbik te sawi nante pawh hman a ni  bawk.Mihring ruha Sinus awmte chu : Maxilliary sinus,Frontal sinus,Ethmoidal sinus,Sphenoidal sinus - te an ni.Heng Sinus te a lo nat/pun hian Sinustis (Sinus tia kan hriat lar) chu alo awm ta ani.Kan luruha sinus awmte hi kan hnar leh kan mitkhur bawr velah an awm a,pun awmna hmun azirin na lanchhuah dan hi a dang thei khop mai.
    A awmtir thei tute :
1) Natna hrik : A thlen thei tu natna hrik chi hrang a awm a,a langsar zual thenkhat te chu  --S.Pneumoniae, H.Influenzae, Moraxella Catarrhalis leh adt. an ni.
2) Tui bawlhhlawha chenin : A bik duan luh thut (dive) hian tui bawlhhlawh khan Sinus a thlen awlsam bik a ni.
3) Sinus-a hliam awm reng reng in .Eg. Ruhtliak.
4) Ha na atrangin natna a lut chho thei bawk.
5) Khaw vawt leh hnawngah a awm duh bik.
6) Hrisellohna : Awm-na hrim hrim ,sentut,tangseh,vitamin tlakchham .
7) Boruak kalkawng (hnar atranga chuap thleng) a pun (infection) awmin.
8) Allergy,allergic rhinitis,hnara bawk awm,piansual(hnar) te pawhin a thlen duh hle.
  A lanchhuah dan :
1 . Maxillary Sinustis :
a) Khawsik,awmnuamlo,taksa kham them thum.
b) Luhai emaw luna (chal bawr velah)
c) Hnarping reh tha thei lo.
d) Ha chunglam chhak deuah na a awm bawk thin,kuin emaw khuhin emaw thil thial zawngin         emaw na a zual thin.
e) Hnar ruh sir vela hmehih emawkuta khawn in emaw na a awm thin(hrisel pangaiah chuan a awm lo).Hei hi Sinustis hriat theih dan awlsam tak ani.
2 . Frontal Sinustis :
a) Lu-na : Zing thawh hlim atrana in tran in a na a zual tial tial a,chhun chaw fak hun velah a vawrtawp a thleng a,chawhnu lamah a ziaawm chho ve tial tial mai thin.A nat hun hi office kai/kal hun nen a inan avangin Office Headache anlo ti hial ani.
b) Mitkhur chunglama hmehin emaw kut a khawn in na a awm thei,hei hi hriat dan awlsa tak ani.
c) Hmui chunglam a ti vung luk thei bawk.
3 . Ethmoidal Sinustis :
a) Hnar sir mitkhur chunglam deuha hmehin a na a awm thin.
b) Mit vun a luk thei bawk.
c) Hnar atrangin hnap emaw hnai emaw a chhuak tam duh bik.
A enkawl dan :
1) Anti-Microbial : Ampicillin,Amoxicillin,Erythromycin,Doxicycline,Cefuromine,Axetil,Clari-
   thromycin,Augmentin,etc.
2) Nasal decongestant : 1% Ephdrine, 0.1% Xylometazoline,etc.
3) Steam inhalation (Tui hu hipin)
4)nachhawk na pangai leh tui luma deh paw a tha phian.
5) Zai dam theih ani bawk.
#Apuia colney @hriselna huang fb group
Learn more »

Piles natna chungchang

PILES CHUNGCHANG
By Dr.jeremy vpachuau in Hriselna Huang


Pile kan tih hi, mawng chhung a vein awmdan dik loh vanga awm a ni a.. Stage 4 ah a surgery chuan kan then...
1st stage.= Ek a thi a, engmah mawng atangin lawr chhuak a om lo, A na ngailo bawk. mawng chhung enna (proctoscope), colonoscope, chuah in a diagnose theih....
2nd stage..chi 2 a awm.. Early 2nd stage=Ek a thi bakah, ek zawhah "thil " (pile mass) mawngah a rawn lawr thin, hnawhluh ngai lovin amahin a ip luh mai theih, a na lo bok,  hei pawh hi a na ngai lo.Late 2nd stage= A chunga mi ang ciah khian a om a mahse na a awm ve thin...3rd stage= Thil lo lawr kha mahni in a ip luh theih loa, kut zungchal a hnawhluh a ngai...
4th stage= Thil lawr kha kutzungtang a hnawh luh tum pon a lut thei toh lo...... 1st stage & early 2nd stage khi cu zai ngai loin a tawn theih(Rubber band ligation) he tawn hi a na tur a ni lo....Late 2nd stage& 3rd stage khi chu Zai ( Haemorrhoidectomy) lo cuan a dam thei lo......... 4rd stage khi chu emergency a zai a ngai..A pile kha a lo inherh hman (strangulated pile)a hlauh awm.........
Tin, a bik takin 1st leh early 2nd stage ah khi chuan (sitz bath), tuilum chi al a thut, minute 5 tal * 1month + Ointment ( Anovate oint/Shield oint/Armor oint etcc..) + Ek nemna e.g Susp. CREMAFFIN plain, 4-6 tsf zan mut dawnah ei ziah tur * 1 month a tlem berah.......
Hmun changkang zawk ah chuan Sclerosing agent an tih in early stage ho khi chi an chiu thin....Mizoramah chuan kan la ti ve lo tlat....
Learn more »

SITE WARNING!

Site Upgrade mek ani a, Page error leh Menu Items leh shortcut dah fel loh leh Error neuh neuh ala awm mek a. Tlawh tute hriatthiamna ka ngen e.