Thingpui thatna leh thatloh na

By*Lalsiampara sailo

Zirmi (researchers) tam takin thingpui hi mihring taksaah eng ang chiahin nge hna a thawh tih hi an lo zir tawh thin a, an hmuhchhuah chu a inang tlangpui. A thatna tam tak a awm laiin that lohna pawh a nei ve. Tjingpui chang lo thil dang pawh, chaw thlengin thatna tam tak a awm, a tel loa kan awm theih lohte pawh an ni ang; mahse that lohna pawh a awm ve thei tho tih hriat tur. Taksa tana thil tha kan ngaihtuah hian kan hriat reng tur pawimawh tak chu eng chenah nge a thata/a that loh theih tih hi thliar thiam fo a ngai, a tawk chiah zela thil ei leh in hi taksain a ngeih ber. A tlem lutuk emaw a tam lutuk emaw chuan hriselnain a tuar thei thin. Thingpui chungchangah pawh hei hi a dik chiah mai.
Thingpui-ah hian eng thilte nge awm (chemical constituents)?
Thingpui-ah hian thil tam tak a awm a, Carbohydrate, fat leh protein te erawh a pai tel lo tluka ngaih a ni. Thingpui-a thil awm pawimawh zual te chu:
Alkaloids
Catechins
Phenolics (Polyphenols)
Tannins
Caffein
Theanine
ECGC
Flavonoids
Theophylline
Theobromine
Fluoride
Aluminium
Heng chemical-te hi taksa mamawh tak takte an ni hlawm. Heng zinga mi Catechins leh Flavonoids hi Anti-oxidant tha tak nia ngaih an ni. Hengte hi taksa tana tha, cancer hial pawh engemaw chen veng thei nia sawi a ni.
Thingpui thatna te
Zirmi (researchers)-te sawi danin thingpui hian thatna tam tak a nei:-
Thau lutuk tur a veng, green tea tha zuala ngaih a ni.
Anti- depressant tha tak a ni.
Thaw rimchhe tur a veng.
Green tea hi ‘Sun bunt’ damdawi tha tak a ni: hnawih mai tur.
Mi a ti harh vang a, rilru a tichak thei.
Taksa-in natna a dona khawl (immune system) a tichak.
Taksa chet vel dan (physical activity) a pui nasa hle.
Stroke laka taksa vengtu tha tak a ni.
Rul tur leh rannung tur (insect bite) a ti chhe/dal thei (antivenom property).
HIV-AIDS natna a tinep.
Lung leh thisen dawt hrisel nan a tangkai.
Cancer vennaa puitu tha tak a ni.
Zuntlum venna a pui.
Heng bak pawh hi thingpui thatna tam tak sawi tur a la awm.
Thingpui that lohna lam ve thung
Thingpuia awm fluoride hi ruhah a inchhekkhawl thei a, ruh chak lona chi khat ‘oteoflurosis’ siamin ruh a tliak sam.
Thluak lam natna chi khat ‘Alzheimer’s disease’ a thlen (induce) thei.
Thingpui in tam lutuk chuan aluminium toxicity a awm thei.
Chaw pai tawihna a tibuai thei (tannin effect).
Hmeichhe upa lam natna, ‘Premenstrual syndrome’ a tizual thei.
Zunkawng hnathawh a tibuai.
Muthilh theih lohna a thlen.
Kal-a lungte awm a siam thei.
Thingpui sa tak in thin leh thingpuia awm ‘tannins’ hian chawkawng cancer veina ‘risk’ a ti sang.
Thingpui hian ha a tibal (stain).
Heng thingpui that lohna tam zawk hi chu tam tak ina thleng thei chauh an ni.
Tlipna
A bul lama sawi tawh angin thingpui-ah hian taksa tana thil tha sawi sen loh a awm laiin thil tha lo pawh a awm ve tho tih hriat a, tam pui ni lo, a tawk chauha in thiam a ngai tih kan hriat a pawimawh. Khawl nuai (machine process) aiin kuta nuai/chil (thianghlimtaka tih a nih chuan) hi hrisel zawka ngaih a ni. Sa lutuka in hi a tha lo bawk.

0 comments:

SITE WARNING!

Site Upgrade mek ani a, Page error leh Menu Items leh shortcut dah fel loh leh Error neuh neuh ala awm mek a. Tlawh tute hriatthiamna ka ngen e.