Engvangin nge CANCER kan vei thin?



Cancer han tih hian kan hrethiam tlang mai awm e. Tisa mur (cell) chi khat taksa control-tu khawlina a dan hneh rual loha lo ṭhang/inthlahpung ta hi a ni. Cancer awmtirtu hi hriat fak a ni lo nain thil chi hrang hrang ṭangkhawm (risk factors)-in taksaa hna an thawh aṭanga rawn insiam a ni tih erawh chu hriat a ni. Heng risk factors zinga lar zual deuhte chu:-
Risk Factors
Kum upat lamah cancer hi vei a awl bik : Mi a dam rei poh leh cancer veina chance a sang zel.
Genetic Predisposition : Tisa mur (cell) thenkhat piangsual, pian tirh atanga fuh lo, insiam danglama cancer-a chang hma bik a awm thei.
The Immune System : Taksain natna a lo dolet theihna khawl (Immune System) a that lohin cancer vei a awl bik bawk. HIV/AIDS vei te, Organ transplant avanga immune system tih            ṭhuanawp nana damdawi eiho te leh pianpui immune system fel lote tan hian risk a sang bawk.
Infection by Virus and Bacteria : Virus thenkhat heng Human Papilloma Virus(HPV)(Chhul leh serh bawr cancer, mawngkua leh tai cancer, ka leh hrawk bawr cancer thlen theitu), Hepatitis B and C Viruses(Liver cancer), Eebstein-Barr Virus (EBV)(Lymphoma) leh Bacteria chi khat, Helicobacter pylori (HP)(Stomach cancer) avangte hian cancer a vei theih bawk.
Environmental factors : Kan khawsakna vela kan tawn thil heng, mi meizuk khu kan thawkluh te, nisain min em atang te, natural and man-made radiation vang te, Asbetos avangte hian cancer kan vei thei bawk.
Khawsakphung hrisel lo : Vaihlo(meizuk, sahdah, tuibur al, zarda adt.)  kan hman nasat lutuk avang te, zu kan in nasat avang te, thil rep kan ei thin vang te(thil rep kan ei hian inṭing kan ei tel tih hriat tur), kuhva kan ei nasat avang te, chaw hrisel tawk lo ei te, thil kan ei hnema kan thau lutuk te, taksa kan sawizawi ṭhat tawk loh  avang te hian cancer vei mai a sam bawk.



Hriat tur pawimawh
Heng ‘risk factors’ kan sawi takte tangkhawm hian kan taksaah hna thawkin cancer kan vei thin. Pahnih-khat kan neih avangin cancer kan vei ngei dawn tihna erawh a ni chuang lo. Heng zinga thenkhat hi chu kan thuhnuaia kan dah theih loh a awm, a thente erawh hi chu keimahni kan fimkhur thiam chuan kan pumpelh thei. Hei tak hi a pawimawh leh kan hriat tur chu a ni ta. No. 6-na khi kan fimkhur phawt chuan kan pumpelh thei. No. 3, 4, leh 5-na te khi nun kan uluk chuan pumpelh theihna chin a awm, No. 1 & 2 erawh khi chu engti kawng mahin kan pumpelh thei lo. No. 1-na emaw 2-na emaw khi kan nih a, zu in bawk, meizu bawk kan nih phei chuan cancer kan vei har lo viau mai thei a ni. Chuvangin CANCER LAKA FIHLIM TURIN ZUK LEH HMUAM SIM LA, EI LEH IN FIMKHUR LA, NUN ULUK BAWK ANG CHE.
By lalsiampara sailo Hriselna fb doc

0 comments:

SITE WARNING!

Site Upgrade mek ani a, Page error leh Menu Items leh shortcut dah fel loh leh Error neuh neuh ala awm mek a. Tlawh tute hriatthiamna ka ngen e.