Typhoid natana(khawsikpui)



Typhoid chu engnge?
Natna hrik chikhat, a hming ‘Salmonellla typhiana’ an tih, bacteria huang chhunga mi hi he natna thlentu ber chu a ni a. He natna hrik hi mihringte chauhvina kan natpui theih niin, kan thisen leh zun leh ek kaltlangin he natna hi a lo inthehdarhin kan inkaichhawng thin a lo ni. Typhoid hi khawvel pumah pawh a hluar angrang hle a, inkaichhawn a awl avang hian he natna hi vei an awm tawh chuan a bul hnaia mite pawhin an kai zung zung tawh mai thin a ni.
A lan chhuah dan
Typhoid natna lo lanchhuah dan chu hetiang hi a ni: Taksa a chau a, awm nuam lo leh peih sam lohnain bul a tan a, mi a chau/hah hma em em a, a changa taksa vawt deuh vurin awm dante a inthlak a inthlak a, lu leh hnungzang te lo na-in pang a kham deuh thum a, tin, kawkhawh emaw daikal thei lo(ek khal) angte in a lang thin. A thenah chuan zing lama khawsik reh siin tlai lamah pang a lo lum leh thin. Tin, vun bawl te, lei ro hul ang te-in a langchhuak thin bawk.
Natna inkaichhawn dan
Inthiarna felfai leh thianghlim awm lohna hmunah typhoid hi a hluar hma a. Typhoid inkaichhawnna tlangpui chu: Ei leh in thianghlim lo, a bikin chhinphui loh emaw ei tur hluiah te; tuisik thianghlim lo atangte, kan kut fai lo atangte a ni ber. Tin, taksa chak lo te hian an kai hma bik a, sa leh bawnghnute ei ngun lai hian kan kai awlsam bik bawk a ni.
Inenkawlna
Mut hahchawlh tawp hi tihtur hmasa ber chu a ni. Tin, ei leh in fimkhur hle a ngai a. Typhiod huat zawng kan ei vaih chuan a zualkaiin a punlun vak thei a ni. Mawm, thak, bawlhlo tak, sangha sa leh bawnghnute ah te insum tlat tur a ni a. Thlai tharlam leh thei hrisel ei tam hi a thain, ser tui sawr te, tui thianghlim in tam te hi a tha hle bawk.
Damdawi atan chuan doctor ngei rawn a, kan nat dan enchiang ngei-a damdawi min chawh hi a tha ber a ni. Daktawr rawn theihna hmuna awm lo leh daktawr rawn remchang lo te tan, typhoid inenkawlna damdawi tlem lo tarlang ila (heng hi mahni thu-a ei lo turin kan inchah a ni)
1. Cifran - 500mg
2. Paraxin(Chloramphenicol)
3. Ofloxacin - 400 mg
3. Ciprofloxacin - 500mg nikhata vawihnih
4. Azithromycin - 500mg nitin chawei hma-in
5. Ceftriaxone 1gm -a nikhata vawihnih inchui
6. Cotrimoxazole - 960mg
7. Cefixime - 200mg
Tin, Paracetamol 500 mg darkar 7 danah emaw ei tel tur a ni.
Tin, Ramhmul damdawi thenkhat han tarlang bawk ila..
1. Lawngpar panga vel, tui litre 2(pava 8) velah chhuang so ila, a
chanve vel-a a tui a kang âwmah-ah suan ila, a la lum pip pep
laiin in tur a ni. Hetiang tui nikhata vawi hnih in-hi a tha ve khawp.
2. Purun var leh sawhthing rawt dip tuilumah chawk ila, nikhata
vawi hnih in tur a ni
3. Balhla- Balhla hmin emaw a phawk deuh pawh tihkawi/diakin
khawizu thirfiante hnih nen chawhpawlh ila, nikhata vawihnih
ei tur a ni. Tin, balhla kawr/pil chhung lam hi an fak viau mai.
4. Cocunut tui in tam tur
5. Serthlum hian awm nuam lo a tihzia awm bakah taksa a tichak a, a tha khawp bawk.
Inven dan
Ei leh in thianghlim hi a pawimawh hmasa ber a. Tin, thil kan ei dawnin fai taka kut sil zel tur a ni. Jampuiah hian tuikhur tui kan ring deuh tlangpui a, a tam zawk chuan tui kan that lem lo. Kan tui in tur hi chhuanso-a a hunna hmun pawh felfai leh thianghlim ni ngei sela. Ruah tui leh lui tui in mai mai te hi a him lo. Typhiod natna kan vela a lar tawh chuan ei leh in lo fimkhur nghal hle ila, sa, bawnghnute, saum te thlengin ei fimkhur tur a ni. Dawr-a thil fun that lohte ei miah loh bawk tur a ni.
Heng bakah hian typhoid chungchangah zawhna tam tak a awm thei ang. Kan khua a sika kan awm a nawm loh deuhva typhoid kai ni-a kan inrinhleh deuh chuan a rang thei ang ber-a damdawi in lama thisen endik tur a ni. Kan inenkawl hma leh kan dam hma mai dawn a ni. Tin, typhoid hi benvawn a neih awlsam tak mai anih avang hiana uluk taka in enkawlin damdawi ei that hle a tul a ni. Chiang taka kan dam var hma chuan natna palzam mai mai tur a ni lo. “Tihdam aiin inven a tha zawk” tih hria-in mitinte fimkhur tlang ila, thianghlimna i ngai pawimawh theuh vang u.
(tb*Bawkbawn hi atha amti bawk)
by Aron S

1 comments:

Unknown said...

Ka hmang trangkai khop mai, mizo trawng ngei alo om hi a lomom e👍

SITE WARNING!

Site Upgrade mek ani a, Page error leh Menu Items leh shortcut dah fel loh leh Error neuh neuh ala awm mek a. Tlawh tute hriatthiamna ka ngen e.